24 lipca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Samoleczenia, który m.in. przypomina jak ważne jest zaangażowanie każdego z nas we własne zdrowie.
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia samoleczenie to stosowanie lekarstw przez pacjenta w leczeniu chorób lub objawów rozpoznanych samodzielnie. Światowa Organizacja Zdrowia potwierdziła, że samodzielne, odpowiedzialne stosowanie leków przez pacjenta odgrywa ważną, wspierającą rolę dla każdego systemu opieki zdrowotnej.
Warunkiem skutecznego zarządzania własnym zdrowiem i odpowiedzialnego stosowania leków jest dostęp do godnych zaufania informacji, profesjonalnych porad i wysokiej jakości produktów. Powyższe podejście stanowi nieodzowną część nowoczesnego podejścia do opieki zdrowotnej, zaś pomoc w zarządzaniu przez społeczeństwo własnym zdrowiem pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze, zredukować obciążenie systemów ochrony zdrowia i sprawić, że ludzie będą bardziej odpowiedzialni za swoje zdrowie.
„Kluczem do maksymalizacji efektów z samodzielnego i odpowiedzialnego stosowania leków jest edukacja społeczeństwa. Pacjent świadomy i zaangażowany staje się wsparciem dla systemu opieki zdrowotnej państwa. PASMI wspiera proces edukacji pacjenta, czego dowodem jest niedawna inicjatywa pt. Niezbędnik Pacjenta[1] prowadzona we współpracy ze środowiskiem lekarzy rodzinnych. W tej inicjatywie zachęcaliśmy pacjenta do przygotowania się do wizyty poprzez spisanie w Niezbędniku Pacjenta wszystkich stosowanych leków zarówno tych zalecanych przez lekarza jak i tych zakupionych samodzielnie. Dzięki temu w trakcie wizyty lekarz mógł zweryfikować listę przyjmowanych leków od strony bezpieczeństwa i efektywności terapii a pacjent uzyskiwał niezbędną wiedzę pomagającą mu świadomie uczestniczyć w procesie leczenia.” – stwierdza Ewa Jankowska, Prezes PASMI.
Budowanie świadomości pacjentów poprzez pogłębianie wiedzy w obszarze odpowiedzialności za własne zdrowie przynosi mierzalne socjoekonomiczne korzyści dla jednostki i systemu ochrony zdrowia.
Coraz częściej państwa wpisują do polityki zdrowotnej aspekt edukacyjny jako jeden z głównych filarów wpierania efektywności systemu opieki zdrowotnej państwa.
Z badań z rynku amerykańskiego wynika, że po przeprowadzeniu akcji edukacyjnej zaobserwowano znaczący spadek obciążenia służb medycznych. Z każdego zainwestowanego dolara na promocję i edukację uzyskano 11 dolarów oszczędności.[2] Powyższe wyniki wiązały się zarówno z oszczędnością czasu pacjenta jak i personelu medycznego.
Natomiast brytyjski raport rządowy z 2005 r. wskazuje że świadomie rozwijane samoleczenie powoduje zmniejszenie o 40% liczby wizyt u lekarza, o 17% liczby wizyt domowych, a o 50% potrzeby interwencji pogotowia ratunkowego, liczby przyjęć do szpitala oraz czasu hospitalizacji.[3] Z punktu widzenia lekarzy pierwszego kontaktu samodzielne stosowanie leków w wypadku łagodnych i niewymagających interwencji lekarskiej problemów zdrowotnych oznacza znaczną oszczędność czasu, który można spożytkować na opiekę nad pacjentami z poważniejszymi dolegliwościami.[4] Należy zatem podkreślić, jak bardzo ważną rolę odgrywa właściwa edukacja pacjenta i zwiększanie jego świadomości i odpowiedzialności za własne zdrowie.
Badania wskazują na pozytywny wpływ odpowiedzialnego stosowania leków bez recepty na ogólnie pojmowane zdrowie publiczne, zaś dostęp do wiedzy i odpowiednie jej wykorzystanie przez pacjenta przyniesie zdrowotno-ekonomiczne korzyści dla niego samego i systemu opieki zdrowotnej.
******
PASMI Polski Związek Producentów Leków Bez Recepty promuje wśród społeczeństwa odpowiedzialne samoleczenie poprzez świadome i bezpieczne stosowanie produktów sklasyfikowanych jako Leki Bez Recepty. Dąży do ustanawiania odpowiednich rozwiązań prawnych i systemowych dla rozwoju odpowiedzialnego wykorzystania leków OTC jako jednego z elementów systemu ochrony zdrowia.
PASMI aktywnie współpracuje z organizacjami europejskimi, których cele i działania są zbieżne z działalnością statutową PASMI. Jest członkiem AESGP – Europejskiego Stowarzyszenia producentów Leków OTC. Obecnie Związek zrzesza 20 podmiotów: Aboca, A&D Pharma, Adamed, Bayer, Biocodex, GSK, IPSEN, Johnson&Johnson, Klosterfrau, Omega Pharma Poland, Queisser Pharma, Pfizer, Polpharma, Reckitt Benckiser, Sanofi, Takeda, Teva, USP Zdrowie, Verco, oraz Polski Komitet Zielarski jako członek wspierający.
[1] https://pasmi.pl/dla-pacjenta/
[2] Krzysztof Krajewski-Siuda, Robert Chmura, Krzysztof Łach: Samoleczenie jako problem zdrowia publicznego
[3] Supporting people with long term conditions to self care. A guide to developing local strategies and good practice
[4] Blenkinsopp A., Cost benefit of self prescribing, „Lancet” 1989, 1(8651), s. 1393.
